«Εάν θέλουμε να διδάξουμε την πραγματική ειρήνη στον κόσμο, τότε πρέπει να ξεκινήσουμε από τα παιδιά» (Mahatma Gandhi)

Σχολική Διαμεσολάβηση στο 4ο ΓΕΛ Καλαμάτας

Την Κυριακή 12 Φεβρουαρίου 2023, είχα τη χαρά να συνεργαστώ με την εξαιρετική ομάδα μαθητών διαμεσολαβητών του 4ου Λυκείου Καλαμάτας. Οι μαθητές, οι οποίοι είχαν λάβει θεωρητική εκπαίδευση σχετικά με τη Σχολική Διαμεσολάβηση, έδειξαν εξαιρετικό ενδιαφέρον και δέσμευση στη διαμεσολαβητική διαδικασία.

Στη συνάντησή μας, είχαμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε τη διαδικασία της διαμεσολάβησης στο σχολείο, μέσα από πρακτική άσκηση δύο ολοκληρωμένων σεναρίων προσομοίωσης διεξαγωγής διαμεσολάβησης. Οι μαθητές επέδειξαν εξαιρετικές δεξιότητες στο να διαχειρίζονται συγκρούσεις και να επικοινωνούν με αποτελεσματικότητα.

Η Διαμεσολάβηση αναδεικνύεται ως ένας ειρηνικός και πολιτισμένος τρόπος επίλυσης συγκρούσεων και διαφωνιών. Έρευνες έχουν αποδείξει ότι μπορεί να εφαρμοστεί με επιτυχία και στο σχολικό περιβάλλον, εκπαιδεύοντας τους μαθητές στη διαχείριση συγκρούσεων και ενισχύοντας τις δεξιότητες επικοινωνίας και συμπεριφοράς. Η Σχολική Διαμεσολάβηση αντικαθιστά το πειθαρχικό σύστημα τιμωρίας, καταλήγοντας στη δημιουργία ενός ασφαλούς περιβάλλοντος μάθησης και στην κοινωνική και συναισθηματική ενδυνάμωση των μαθητών. Αυτή η πρακτική αποτελεί μια εναλλακτική προσέγγιση που αναγνωρίζει τις συγκρούσεις ως μέρος της εποικοδομητικής ανάπτυξης και εξέλιξης.

Η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών

Η εφαρμογή της Διαμεσολάβησης στο σχολικό πλαίσιο είναι σχεδιασμένη με βάση το αναπτυξιακό επίπεδο των μαθητών, ενισχύοντας έτσι την προσαρμοστικότητα της διαδικασίας. Αυτή η προσέγγιση απαλλάσσεται από τα χαρακτηριστικά της κοινωνικής διαμεσολάβησης, επιτρέποντας την αποτελεσματική εφαρμογή του προγράμματος. Η εκπαίδευση των καθηγητών αποτελεί κρίσιμο βήμα, με τους διαπιστευμένους διαμεσολαβητές να αναλαμβάνουν τον ρόλο της εκπαίδευσης αυτών. Στη συνέχεια η εκπαίδευση των μαθητών – διαμεσολαβητών θα γίνει από τους εκπαιδευτικούς που ανήκουν στη ΣΟΔ (Συντονιστική Ομάδα Διαμεσολάβησης).

Κατά τη διάρκεια της επιμόρφωσης από τον διαμεσολαβητή, οι εκπαιδευτικοί αποκτούν ολοκληρωμένη κατανόηση της διαμεσολαβητικής διαδικασίας. Εκπαιδεύονται πρώτα σχετικά με τα οφέλη της διαμεσολάβησης για τους μαθητές και τη σχολική κοινότητα. Στη συνέχεια, εξασκούνται στις τεχνικές και δεξιότητες που απαιτούνται για μια αποτελεσματική διαμεσολάβηση. Η εκπαίδευση περιλαμβάνει την κατανόηση των αρχών και των κανόνων που διέπουν τη διαμεσολάβηση, καθώς και των βημάτων και της διαδικασίας μιας ολοκληρωμένης διαμεσολάβησης.

Η πρακτική πλευρά της εκπαίδευσης συνοδεύεται από ένα πλήρες εγχειρίδιο-οδηγό για την εκπαίδευση των μαθητών. Με την ολοκλήρωση του επιμορφωτικού σεμιναρίου από τον διαμεσολαβητή, οι εκπαιδευτικοί αποκτούν την ικανότητα να εκπαιδεύουν τους μαθητές, καθιστώντας τους έτοιμους να υποστηρίξουν τον ρόλο των μαθητών-διαμεσολαβητών στο σχολικό περιβάλλον.

Η εκπαίδευση των μαθητών

Έπειτα από την επιλογή των μαθητών ως διαμεσολαβητές στο σχολείο, η εκπαίδευσή τους αποτελεί ένα σημαντικό στάδιο που ενισχύει την κατανόηση της σημασίας, των πλεονεκτημάτων, και της διαδικασίας της διαμεσολάβησης. Σε αυτή τη φάση, οι μαθητές διαμορφώνουν τις δεξιότητές τους μέσω πρακτικών εφαρμογών, όπως προφορικές και βιωματικές ασκήσεις, παιχνίδια ρόλων, ομαδικά παιχνίδια, προσομοιώσεις, και σενάρια, ενισχύοντας παράλληλα την ενσυναίσθηση, τον αυτοέλεγχο, την υπευθυνότητα, την υπομονή και τον σεβασμό.

Η εκπαίδευση, που στηρίζεται στη βιωματική μάθηση, αποτελεί κομβικό στοιχείο για την απόκτηση πρακτικών δεξιοτήτων. Οι μαθητές διαμεσολαβητές εξασκούνται σε πρακτικά περιβάλλοντα, επιτρέποντας τους να εφαρμόσουν αυτά που έχουν μάθει. Αυτή η προσέγγιση δεν προωθεί μόνο την εξάσκηση των δεξιοτήτων, αλλά και ενθαρρύνει τη συνειδητοποίηση και την αναστοχαστική σκέψη.

Κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης, ο ρόλος της βιωματικής μάθησης είναι κρίσιμος για την ανάπτυξη δεξιοτήτων, την ανάληψη ευθυνών, και την κατανόηση της διαμεσολαβητικής διαδικασίας. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, οι μαθητές καλλιεργούν μια εποικοδομητική προσέγγιση προς την επίλυση διαφορών, ενώ παράλληλα αναπτύσσουν εμπιστοσύνη στις δικές τους ικανότητες.

Η διάρκεια της εκπαίδευσης προσαρμόζεται ανάλογα με το πρόγραμμα του σχολείου, την ηλικία και το αναπτυξιακό επίπεδο των μαθητών. Κατά μέσο όρο, προβλέπεται να διαρκέσει περίπου 15-20 ώρες. Μετά την ολοκλήρωση αυτής της φάσης, οι μαθητές-διαμεσολαβητές είναι πλέον έτοιμοι, ως αντικειμενικοί και ουδέτεροι τρίτοι, να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στους συμμαθητές τους, καθιστώντας τους ειρηνοποιούς της σχολικής κοινότητας.