Το Διαζύγιο και η Συναισθηματική Υγεία των Παιδιών

Η συναισθηματική υγεία των παιδιών

Η συναισθηματική υγεία των παιδιών καθορίζεται από την ποιότητα των προσωπικών σχέσεων των γονιών. Δεν έχει σημασία αν το ζευγάρι είναι παντρεμένο, χωρισμένο ή διαζευγμένο, όταν τα παιδιά είναι συνεχώς εκτεθειμένα στην αμοιβαία εχθρότητα των γονιών τους διατρέχουν σοβαρούς κινδύνους. Η σχέση των γονιών επηρεάζει τη συμπεριφορά των παιδιών, τη δυνατότητά τους να διαχειριστούν τα συναισθήματά τους καθώς και την ικανότητά τους να συναναστρέφονται με τους συνομηλίκους τους. Είναι επώδυνο για τα παιδιά να βλέπουν τους γονείς είτε να μένουν σε ένα δυστυχισμένο γάμο «για το χατίρι τους», είτε να βιώνουν τη διαδικασία ενός δύσκολου και όλο εντάσεις και συγκρούσεις διαζυγίου. Δεν είναι ωστόσο οι συγκρούσεις που βλάπτουν τα παιδιά, αλλά ο τρόπος με τον οποίο τις διαχειρίζονται οι γονείς.

Οι συγκρούσεις των γονέων και οι επιπτώσεις τους στα παιδιά

Τα παιδιά που είναι μάρτυρες έντονων και φορτισμένων διαπληκτισμών και συγκρούσεων των γονιών έχουν περισσότερες πιθανότητες να επιδείξουν παραβατική συμπεριφορά, κατάθλιψη, άγχος, αποτυχία στο σχολείο, απόρριψη από τα άλλα παιδιά καθώς και προβλήματα υγείας. Δυσκολεύονται περισσότερο όταν χρειάζεται να διαχειριστούν τα συναισθήματά τους, να συγκεντρώσουν την προσοχή τους σε κάτι και να ηρεμήσουν. Οι συζυγικές συγκρούσεις επομένως βάζουν τα παιδιά σε μία τροχιά προβληματικής συμπεριφοράς που ξεκινά στην παιδική ηλικία και που δυστυχώς θα τα ακολουθήσει και στην ενήλικη ζωή τους. Οι συγκρούσεις εξαντλούν τους γονείς με αποτέλεσμα να μην είναι αποτελεσματικοί στο γονεϊκό τους ρόλο. Ένας απορροφημένος στις σκέψεις του και συναισθηματικά διαταραγμένος γονιός και ένα δυστυχισμένο και φοβισμένο παιδί δυσκολεύονται να επικοινωνήσουν και να συνδεθούν, ενώ ο ένας μπορεί να επιδεινώνει τα προβλήματα του άλλου.

Η σημασία του γονεϊκού προτύπου

Οι γονείς που βιώνουν εντάσεις αποτελούν αρνητικά πρότυπα για τα παιδιά τους. Τα παιδιά που βλέπουν τους γονείς να συμπεριφέρονται με επιθετικότητα, περιφρόνηση και εχθρικότητα είναι πιθανό να επιδείξουν παρόμοια συμπεριφορά στις σχέσεις τους με τους άλλους. Χωρίς ένα υγιές πρότυπο που θα τους διδάξει την ενσυναίσθηση, την συνεργατική επίλυση των προβλημάτων και τον διάλογο θα ακολουθήσουν το παράδειγμα των γονιών με αποτέλεσμα στην ενήλικη ζωή να είναι λιγότερο ικανοί να ανταποκριθούν στα προβλήματα της ζωής. Χαρακτηριστικές αντιδράσεις των παιδιών στις συγκρούσεις των γονιών είναι να στέκονται ακίνητα ενώ βρίσκονται σε πλήρη ένταση, να καλύπτουν τα αυτιά τους, να ζητούν να φύγουν ή να κλαίνε. Ακόμη και τα βρέφη που δεν κατανοούν το περιεχόμενο των εντάσεων, αντιδρούν με ανησυχία και κλάματα.

Διαφωνίες και σεβασμός

Ποια είναι η λύση; Να πάψουν οι γονείς να εκφράζουν οποιαδήποτε μορφής διαφωνία και σύγκρουση ή να αποκρύπτουν τις διαφωνίες από τα παιδιά; Τίποτα από τα δύο ωστόσο δεν είναι εφικτό. Το λειτουργικό είναι να χειρίζονται  τις μεταξύ τους συγκρούσεις με τρόπο ώστε να γίνουν θετικό παράδειγμα και όχι επιζήμια εμπειρία για τα παιδιά. Οι γονείς που αποδέχονται μεν τα αρνητικά τους συναισθήματα αλλά είναι και σε θέση να τα διαχειριστούν θα βοηθήσουν και τα παιδιά τους να αντιμετωπίσουν τον θυμό, τον φόβο και τη λύπη τους. Είναι απαραίτητο ακόμα και στις διαφωνίες και τις εντάσεις οι γονείς να δείχνουν σεβασμό ο ένας στον άλλον και να συνεργάζονται εποικοδομητικά για την επίλυση των διαφορών τους. Όλα τα συναισθήματα είναι φυσιολογικά και επιτρέπονται όχι όμως και όλες οι συμπεριφορές.

Η λύση της αντιδικίας

Δεν είναι λοιπόν το διαζύγιο που πληγώνει τα παιδιά. Ο τρόπος που θα επιλέξουν οι πρώην σύζυγοι ως μέσο επίλυσης των διαφορών που προκύπτουν από τη λύση του γάμου είναι καθοριστικής σημασίας. Η αντιδικία είναι μία διαδικασία που συνοδεύεται από πολυάριθμες διαμάχες και εντάσεις που διαρκούν για μεγάλο χρονικό διάστημα. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, όπου είναι αναγκαίο να επικεντρωθούν στη ψυχολογία των παιδιών, οι πρώην σύζυγοι βρίσκονται παγιδευμένοι σε διαρκείς αντιπαραθέσεις που απορροφούν την ενέργειά τους. Η προσοχή τους απομακρύνεται από τις συναισθηματικές ανάγκες των παιδιών τους καθώς ο καθένας βιώνει τον άλλον ως αντίπαλο σε έναν αγώνα δικαιωμάτων και υποχρεώσεων. Η αδυναμία να επικοινωνούν ανοιχτά και η συχνή έλλειψη συμφωνίας συντελεί στη δημιουργία ενός αρνητικού περιβάλλοντος, επηρεάζοντας την ψυχολογία και την ευημερία τόσο των ίδιων όσο και των παιδιών.

Η λύση της Διαμεσολάβησης

Η αναζήτηση εναλλακτικών μεθόδων επίλυσης των διαφορών, όπως η Διαμεσολάβηση, μπορεί να αποτελέσει πολύτιμη εναλλακτική λύση. Προωθεί τη συνεργασία και τον σεβασμό των απόψεων του άλλου, προάγοντας έτσι ένα περιβάλλον που ευνοεί τη συναισθηματική ευημερία και την καλύτερη φροντίδα των παιδιών. Όταν οι πρώην σύζυγοι επιλέγουν τη διαμεσολάβηση ως μέσο επίλυσης των θεμάτων που προκύπτουν από τη λύση του γάμου, προτεραιότητα έχει το συμφέρον των παιδιών τους. Με τη βοήθεια ενός διαπιστευμένου διαμεσολαβητή έχουν την ευκαιρία να διαχειριστούν τα αρνητικά συναισθήματα που τους έχουν κατακλύσει. Στη Διαμεσολάβηση, η συναισθηματική νοημοσύνη δρα ως κλειδί για τη δημιουργία γόνιμου περιβάλλοντος επίλυσης των συγκρούσεων. Ο διαμεσολαβητής που κατέχει αυτή τη δεξιότητα μπορεί να προσφέρει όχι μόνο τεχνικές λύσεις, αλλά και συμβουλές που βασίζονται σε ευαισθησία και κατανόηση των συναισθημάτων. Η διαμεσολάβηση δίνει τη δυνατότητα  στους πρώην συζύγους να πάρουν την ευθύνη των επιλογών στα χέρια τους. Για όλους αυτούς τους λόγους η ενημέρωση για τη διαδικασία της οικογενειακής διαμεσολάβησης από έναν διαπιστευμένο διαμεσολαβητή, πριν από οποιαδήποτε εμπλοκή με τα δικαστήρια, είναι εξαιρετικά χρήσιμη.